Fabulous Fabian – an icon reincarnated
Fabian is a subtle retro fixture, deeply connected with our innovative heritage. When launched in 1969 Fabian was Sweden’s – maybe even the worlds – ever first fitting made of plastic. It was a huge success and sold over 4 million copies.
According to the birth certificate, Håkan Fransson is Fabian’s proud father. At the time of inception Håkan Fransson worked as an in house designer at Fagerhult. With a safe hand and fluent lines he imprinted Fagerhult’s visual expression during the late sixties.
“I’ve always have had a soft spot for curved, chubby lines”, Håkan admits, while walking down memory lane.
“But I really do think that Fabian’s wild success was a spot-on combination of innovative material and design complimented by a very affordable price. Hey, it only took 11 seconds in assembly – that’s lean production!”
Innovation at its best
Young Fabian had been endowed with a range of fantastic properties, donated by his three fairy godfathers – former development manager Bernt-Olof Berntsson, engineer Jörgen Johansson and the late Elis Svensson, head of Fagerhult’s prototype workshop.
“At the time, Fagerhult was still a large supplier of domestic lighting and the marketing department called for a new wall mounted bedside luminaire with a competitive price tag”, as Jörgen Johansson – still a member of Fagerhult’s development team – recalls.
“Actually, our aim was to force the price all the way to the basement, and in order to do this we had to reinvent ourselves. Our eyes turned towards polypropylene that was quite new to the lighting industry.”
“No one really knew what it was really capable of. But as it turned out”, Bernt-Olof Berntsson continues, “we had a local supplier of this brand new material.”
The supplier’s main products were thermoses with a housing of injection-moulded plastics that came in two different sizes. The housings could easily withstand the warmth from the hot beverages– but could it take the heat from a bulb? Trial and error was the only way forward.
“We slaughtered two thermoses, one of each size, and from the two housings Elis created the first prototype”, Bernt-Olof remembers.
Several prototypes later the development team had created a seamless, screwless design that could easily be implemented in the production system. Due to the absence of screws, assembly could easy be done with the help of a special fixture. The procedure was clocked at 11 seconds flat.
Still, Fabian required heavy investments.
“I specifically remember one meeting when the supplier pointed out that this would require some new, expensive injection tools. But Bertil Svensson, Fagerhult’s founder and managing director, was in good spirits. ‘We are planning to sell 10 000 units of this fantastic luminaire. Just go ahead!’, he said encouraging. No one could have guessed that Fabian actually would sell 4 million copies!”, Jörgen Johansson laughs.
Fabian was off to a flying start as Swedish department store chain EPA placed an initial order for 5.000. The introduction price was set to 19.95 SEK, equivalent to 18.80 € today.
Fabian was cleverly marketed as an all-round luminaire that did not just belong in the bedroom, but in the living room and the study too. “You’ll need at least five Fabian at home!”, the ads stated. The fact that Fabian was offered in a wide range of colours following the latest interior design trends contributed to its persistent success.
Soon, Fagerhult became known as the frontrunner within plastics. This resulted in several iconic luminaires as Cobra and Lucifer, the later designed by the “it” team in plastics – A & E Design, Hans Ehrich and Tom Ahlström, who also created the classic Jordan dish brush.
Colourful reincarnation
Fabian was taken out of production in the middle of the nineties and the arena has changed from domestic lighting to public lighting for Fabian’s second incarnation. It has also been the subject of a slight face lift and is now produced as a pendant; the proportions are a little bigger and the plastic housing has been replaced by sheet metal or opaque glass. The opaque shade has a contemporary twist sympathetic to the most varied of interiors. And there’s still one Fabian for every room. Let it add some extra sparkle over café tables, desks and counters, in windows, bars and hotels.
The new Fabian has the same colourful spirit as the old one as the sheet metal housing can be coated in any shade you fancy.
“There are 26 standard colours to choose from. We also offer an exclusive version in opaque glass”, says product manager Peter Björkman who has made sure that Fabian is just as up to date now, as it was then.
“Fabian comes with a super-efficient and dimmable, long life, high quality LED-module. It is truly a child of its time!”
TEKST AMELIE BERGMAN
FOTO ÖRJAN HENRIKSSON, MATS ANDERSSON, CECILIA SELVÉN
Gerelateerd nieuws
Innovatie in elke vouw - Wrapped blinkt uit in engineering
Omdat duurzaamheid niet langer een keuze is maar een noodzaak, moet innovatie beginnen met de vraag: Wat als we het eens anders deden? Voor het R&D-team van Fagerhult werd die vraag de vonk achter Wrapped, 's werelds eerste pendelarmatuur gemaakt van karton. Traditioneel worden pendelarmaturen gemaakt met metalen frames, wat een duurzame, vertrouwde en veilige methode is. Maar het team achter Wrapped wilde ontdekken of ze een andere pad konden betreden. Ze besloten om met elkaar uit te zoeken of ze een armatuur konden maken dat niet alleen op topniveau presteerde, maar ook een minimale impact had op het milieu. Na grondige overwegingen speelt massief karton, een hernieuwbaar en gerecycled kartonmateriaal dat voorheen alleen werd gebruikt in verborgen onderdelen, nu de hoofdrol. Wrapped is meer dan een armatuur, het is een verkenning van vooruitstrevendheid en creativiteit. Zonder kant-en-klare oplossingen om zich op te baseren, moest het ontwerpteam vanaf nul beginnen. Elk element, van de constructie tot de montage, werd onder de loep genomen en het resultaat is een armatuur dat zowel technisch solide als milieubewust is. Gallery: Wrapped details De armatuurbehuizing is gemaakt van 65% gerecycled karton en kan ineen worden gevouwen door zeer nauwkeurige uitsparingen die perfect in elkaar passen. Engineering elegantie De behuizing van Wrapped bestaat uit twee belangrijke delen: de binnen- en de buitenbehuizing, beide ontworpen om in harmonie samen te werken voor kracht en stabiliteit. De buitenkant wordt bij elkaar gehouden door een rib van 100% gerecycled post-consumer aluminium, die de vouwen op hun plaats houdt en zorgt dat de vorm behouden blijft. De eindkappen zijn gemaakt van 100% gerecycled gebruikt plastic en klikken vast in nauwkeurige uitsparingen, waardoor de structuur wordt vastgezet zonder dat er schroeven nodig zijn. De aansluitdoos wordt op zijn plaats geklikt en de driver wordt aangebracht met kleine klemmetjes, gemaakt van gerecycled post-consumer plastic. De LED-printplaat is op de lens gemonteerd en wordt beschermd door een afdekking van massief karton en de complete verlichtingsmodule wordt op zijn plaats vergrendeld met een afscherming. Het resultaat is een naadloze, schroefvrije constructie die een doordacht ontwerp belichaamt. Design met een doel Fredrik Beckius, Design Engineer bij R&D, kijkt terug op de reis:"De uitdaging was het werken met een materiaal dat we nog nooit eerder voor een pendelarmatuur hadden gebruikt. We konden de onderdelen niet op de gebruikelijke manier monteren, dus moesten we op zoek naar alternatieve oplossingen."Martin Gustafsson, ook een Design Engineer, voegt hieraan toe:"We moesten een manier vinden om de armatuur kostenefficiënt te produceren, zowel voor ons als voor onze leveranciers. Elk ontwerponderdeel moest meer dan één doel dienen." Dit tweeledige denken is duidelijk zichtbaar in het hele ontwerp van Wrapped. Het gaat niet alleen om esthetiek of duurzaamheid - het gaat om technisch vernuft en om elk onderdeel te laten tellen. Citaat: Martin Gustafsson Duurzaamheid zonder compromissen Wrapped wordt gemaakt in Fagerhult, Habo, met lokaal gewonnen gerecyclede en hernieuwbare materialen. Het is een product geboren uit Zweedse innovatie, geworteld in de erfenis van eerdere duurzame ontwerpen zoals Multilume Re:Think en Kvisten. In tegenstelling tot veel milieubewuste producten is Wrapped zelfverzekerd en eenvoudigweg duurzaam. Met uiterst precieze uitsparingen, een stabiele constructie en strenge tests tijdens het hele proces voldoet Wrapped aan alle kwaliteitsnormen zonder afbreuk te doen aan zijn milieu-ethos.
Fagerhult introduceert 's werelds eerste hoogwaardige pendelarmatuur van karton
Het nieuwe Fagerhult-armatuur Wrapped is ontworpen en gemaakt in Zweden en combineert hoogwaardige verlichting, hoge efficiëntie en een laag gewicht met het feit dat het het meest klimaatvriendelijke, hoogwaardige armatuur van het bedrijf tot nu toe is. De armatuurbehuizing van Wrapped is gemaakt van biologisch, gerecycled karton, Solid Board, dat per kilogram 89% minder impact heeft op het klimaat dan aluminium. De weinige details die wel van plastic en metaal zijn, zijn bovendien gemaakt van gerecycled post-consumer materiaal. Het resultaat is een pendelarmatuur met een minimale totale impact op het milieu, zonder afbreuk te doen aan lichtkwaliteit of design. “Door te kiezen voor massief karton, rekken we het idee op dat een pendelarmatuur van aluminium gemaakt moet zijn. We vroegen ons gewoon af: Kunnen we een ander hernieuwbaar en gerecycled materiaal gebruiken dat al deel uitmaakt van een gevestigde circulaire infrastructuur?” zegt Christer Liljegren, productmanager bij Fagerhult. Betaalbare duurzaamheid Wrapped combineert eersteklas verlichtingsprestaties met een gunstig prijspunt en maakt duurzame verlichtingsoplossingen beschikbaar voor een breder publiek. De keuze voor lichter materiaal maakte ook een totaalgewicht van 1,6 kilogram mogelijk (hangend, 900 mm). “Ik denk dat de installateurs net zo veel waardering voor Wrapped zullen hebben als wij. Hij is echt verrassend licht en makkelijk te hanteren,” zegt Christer Liljegren. De lancering omvat ook Wrapped Pendant 900 mm. De geringe hoeveelheid materiaal maakt het tot een echt duurzame keuze, omdat het in veel toepassingen net zo goed presteert als een algemeen 1200 mm armatuur. Het is verkrijgbaar met de Beta Opti afscherming, heeft een 50/50 directe en indirecte lichtverdeling en de visuele ergonomie blijft uitstekend. De productfamilie wordt in 2026 uitgebreid met extra uitvoeringen. De voortzetting van een erfenis van duurzame innovatie Wrapped bouwt voort op Fagerhults innovatieve werk met duurzame materialen, na de Multilume Re:Think (die ook is gemaakt van massief karton) en het houten armatuur Kvisten. “Wrapped belichaamt ons idee van licht voor een betere toekomst; het combineren van eersteklas verlichting met duurzaamheid op een toegankelijk niveau,” zegt Paula Backman, Product en Marketing Directeur bij Fagerhult.